در ام پی فور عضو شوید برای ثبت دیدگاه، اشتراک کانال ها و ویدیوها.
سرویس کودک
پیشتازمووی
رختشویخانه زنجان توسط دو برادر به نام‌های مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ساخته شد و به‌طور عام‌المنفعه و شبانه‌روزی کار می‌کرد. زمین آن را علی اکبر خان توفیقی، اولین شهردار وقت زنجان در سال ۱۳۰۷ از باقرخان امجد نظام به قمیت ۱۸۵ تومان خریداری کرد و به دستوری وی رختشویخانه ساخته شد. این محل قبل از احداث رختشویخانه با هرزآب‌های سطحی مملو و به بابا جامال چوقوری (گودال بابا جمال) معروف بود.
مجموعه تاریخی رختشویخانه در سال ۱۳۱۹ در دفتر اندیکاتور اداره ثبت اسناد و املاک زنجان به ثبت رسیده بود. ساخت رختشویخانه توسط برادران مشهدی ۱۵ ماه به طول انجامید. سنگ‌های این بنا از معدن سنگ روستای اژدهاتو استخراج و پس از حجاری توسط کاری‌های بلدیه (شهرداری) به محل بنا حمل شدند.
سبک و سیاق معماری رختشویخانه زنجان را می‌توان به شیوه اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی نسبت داد. از نظر تشابه کاربری چنین بنایی در هیچ قسمتی از ایران به این شکل دیده نشده، ولی از نظر معماری با مسجد عباسقلی خان و دروازه ارگ قابل مقایسه است. در ساخت این بنا از مصالحی چون سنگ، چوب و آجر استفاده کرده‌اند.
آب رختشویخانه زنجان از قنات قلعچه حاجی میربهاءالدین تأمین می‌شد. اجرای مخزن این رختشویخانه به روش قرقی بوده و آب‌بندی با ملاط ساروج تا ارتفاع دو متر در دیواره‌ها و كف انجام شده است. در منتهی الیه طاق‌ها و دیوار سمت جنوبی، پنجره‌ای را به‌منظور تبادل هوا تعبیه کرده‌اند كه در نوع خود قابل‌توجه است. مخزن آب‌انبار در بازسازی‌های اخیر این مجموعه به‌عنوان نمایشگاه تغییر كاربری داده شد.
کپی لینک
فضای اصلی شستشوی رخت
فضای داخلی و اصلی بنای رختشویخانه طراحی بسیار زیبایی دارد و سالن آن با ۱۱ ستون به دو قسمت تقسیم شده است. این سالن ۷/۱۳ متر عرض، ۶۲ متر طول و ۸۵۰ متر مربع زیربنا دارد. چهار واحد حوضچه و مجاری آب در حد فاصل آن‌ها، محل شستوشوی رخت را تشکیل می‌دهند. آب مورد نیاز با عبور از یک مجرا به طول یک متر، ابتدا به حوض نخستین داخل و از سرریز آن به حوض دومی سرازیر می‌شود. در طرفین شرقی و غربی این حوض، دو مجرای آب قرار دارد که تا انتهای سالن به حوض سوم و قرینه حوض دوم امتداد می‌یابد.
در وسط جبهه طولی این مجرا در هر طرف یک واحد حوض ایجاد شده است؛ به‌طوری که مجرای مورد بحث را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. در امتداد مجرای یاد شده، دو ردیف پاشور قرار دارد که مجرای آب و حوضچه‌ها را دور قرینه محاط می‌کند. عناصر و اندام‌های مزبور با کارگذاری سنگ‌های حجاری شده از نوع تراورتن از یکدیگر مجزا شده و شکل یافته‌اند.
حوضچه نخست مخصوص شستوشوی لباس‌های بسیار آلوده و لباس‌های مربوط به افراد با امراض مسری و مجرای آب واقع در حد فاصل حوضچه دوم و سوم، مخصوص لباس‌های نسبتا تمیز و محل آب‌کشی بود. حوضچه چهارم مخصوص شستوشوی ظروف آشپزخانه و بالاخره حوضچه آخری (اولین حوض از حرکت آب)، محل آب تمیز و آشامیدنی بوده است.
